Paard en Psyche 

Therapie, coaching en zorgboerderijen met paarden zijn sterk aan het opkomen in Nederland. 

Waar het in Duitsland en Amerika al meer geaccepteerd en in de geestelijke gezondheidszorg geïntegreerd lijkt, staat het hier ter discussie.

Dat terwijl er veel positieve ervaringen zijn in de praktijk en er grote vraag naar is. 

Ik hoor van ouders dat hun kind zo voorruit gaat als er begeleiding met paarden is, terwijl ze niet weten wat ze moeten als dat niet meer gaat...

Maar 'best practice' is nog niet 'evidence-based'. Dat laatste wordt door o.a. zorgverzekeraars tegenwoordig belangrijker gevonden, daarom zet ik hieronder heel kort de wetenschappelijke stand van zaken en mijn ideeën op een rijtje. Verder werkt stichting AAIZO aan wetenschappelijk onderzoek en richtlijnen voor dieren in de zorg en dierenwelzijn. 

Positieve effecten van therapie met paarden zijn gevonden voor verschillende psychiatrische stoornissen: zoals autisme, ADHD, schizofrenie, PTSS na mishandeling of misbruik en bij veteranen. 

Toch is er nog weinig valide wetenschappelijk onderzoek gedaan naar psychotherapie met paarden (Anestis et al., 2014). De studies zijn niet altijd even netjes uitgevoerd: kleine groepen, zonder controlegroep, zonder vaste therapeutische methode, met vragenlijsten aan de therapeut of cliënt.

Al ben ik en velen anderen, er van overtuigd dat het werkelijk werkt! 

Als ook goed uitgevoerde wetenschappelijke studies positieve effecten van paarden op de geestelijke gezondheid aantonen, dan pas kunnen we spreken van 'evidence-based' of wetenschappelijk bewezen (Selby & Smith-Osborne 2013). 

Het zou mooi zijn als paarden dan meer geaccepteerd en geïntegreerd worden in de geestelijke gezondheidszorg, net als zorgboerderijen in het algemeen.  

Paardrijden heeft wel bewezen positief effect op de motoriek, fysieke kracht, balans, houding, ontspanning en ademhaling (Granados & Agís 2011). 

Dit is waaraan gewerkt wordt op maneges voor gehandicapten in Nederland. Dit werkveld is veel verder geprofessionaliseerd, geaccepteerd en georganiseerd.

Positieve effecten van paarden vinden plaats op verschillende persoonlijke niveaus (Granados & Agís 2011; Karol 2007).

Psychologisch: zelfvertrouwen, zelfbeheersing, empathie, aandacht, begrenzen en initiatief nemen.

Emotioneel: emoties en gevoel uitdrukken en reguleren! Angst, spanning en boosheid beheersen.

Sociaal: empathie, interactie met het paard en andere mensen, samenwerking en contact, communicatie, sociale motivatie. 

Hoe therapie of coaching met paarden precies werkt is nog niet duidelijk.

Mogelijk verlagen activiteiten met paarden de levels van het 'stresshormoon' cortisol (Pendry et al., 2014).

Een andere hypothese is dat activiteiten met paarden de voorgenoemde positieve effecten hebben door werking van het sociale 'knuffelhormoon' oxytocine, dat een belangrijke rol speelt in sociale relaties, gedrag en emoties (Beetz et al., 2014; en dit sluit aan bij mijn hypothese over autisme in Bons et al., 2012). 

Het effect van activiteiten met paarden zal verder onderzocht moeten worden met beter uitgevoerde studies (Anestis et al., 2014). Daarbij zouden ook oxytocine en cortisol levels, spierspanning, hartslag en huidgeleiding gemeten kunnen worden, als meer objectieve maten en in aanvulling op de vragenlijsten.

Paarden wordt meer van geaccepteerd en paarden oordelen niet. Kinderen en volwassenen durven meer te doen en te vertellen bij paarden dan bij mensen.

Paarden zijn als kuddedieren heel gevoelig voor lichaamstaal, emoties, samenwerking en leiderschap. 

Je krijgt van paarden direct reactie, dit noemen we spiegeling. Door deze directe terugkoppeling leren we gevoelig en beheerst met ons lichaam, gedachten en emoties om te gaan ('coping skills' Bates, 2002; Karol, 2007). 

Wij mensen kunnen iets ánders ‘zeggen’ dan wat we werkelijk doen. 

Dit is mijn inziens één van de redenen waarom bijvoorbeeld kinderen en volwassen met autisme geweldig gevoelig met paarden om kunnen gaan, terwijl dit voor hen met mensen moeilijker is.

Kortom: niet praten, maar doen! Ervaringsgericht leren. 

Met behulp van paarden worden meer onbewuste processen zichtbaar gemaakt, die mensen wel aan durven te gaan met een paard, maar (nog) niet met mensen. 

Paarden bieden de positive context waarin dit plaats kan vinden of hebben misschien zelfs therapeutische invloed (Kendall et al., 2014). 

Ik zie in de praktijk dat kinderen met autisme juist heel gevoelig kunnen zijn. 

Maar ze kunnen zich afsluiten of contact ontwijken met mensen. Terwijl ze openen en natuurtalenten blijken met paarden. Mijn inziens omdat ze bij paarden niet hoeven niet te kiezen tussen verbale of non-verbale communicatie, terwijl dat bij mensen vaak incongruent kan zijn.

Ook kinderen met andere psychiatrische diagnoses, blijken bij paarden eigenlijk heel gevoelig te zijn. 

Bijvoorbeeld kinderen met ADHD vertellen mij dat ze rustiger in hun lijf of hoofd worden bij paarden.

Zou het zo zijn dat sommige kinderen met verschillende psychediagnoses hooggevoelig zijn? 

Ik vraag mij af of hun manier om met die hooggevoeligheid om te gaan (afsluiten of in gedachten) of de reactie op overprikkeling (hyperactief of emotioneel) samenhangt met de symptomen van psychiatrische stoornissen? Een begin van een wetenschappelijk onderbouwing hiervoor, geef ik in mijn artikel over empathie en autisme (Bons et al., 2013). 

Door de Paard-en-Spel activiteiten kunnen kinderen en volwassenen zich persoonlijk verder ontwikkelen en gezonde strategieën leren om met (hoog)gevoeligheid om te gaan.

Bel Danielle Bons 06- 222 698 55 of mail via het contactformulier voor meer informatie.